Phong tục và văn hóa đón tết ở Nhật Bản

Tết ở Nhật Bản mang một nét đẹp truyền thống và đáng ngưỡng mộ. Từ những hoạt động dọn dẹp nhà cửa, thăm viếng chùa chiền đến việc thưởng thức mâm cơm ngày Tết đã phần nào khắc họa rõ nét văn hóa Nhật Bản. Cùng chongiadung.net tìm hiểu Phong tục và văn hóa đón tết ở Nhật Bản trong bài viết dưới đây.

Tết Nhật bản là gì?

• Ngày Tết trong tiếng Nhật là お正月・おしょうがつ,Oshougatsu ,âm Hán Việt đọc là Chính Nguyệt. Tết cổ truyền bắt nguồn từ phong tục chào đón vị thần năm mới Toshigami Sama, tượng trưng cho sức khỏe, may mắn và tài lộc.
• Trong thời cổ đại, lễ mừng năm mới của Nhật Bản (tiếng Nhật: shōgatsu 正月 (Chính Nguyệt) hay là oshōgatsu) cũng tương ứng với lễ mừng năm mới của Tết Trung Quốc, Tết Hàn Quốc và Tết Việt Nam theo âm lịch và theo ảnh hưởng Vòng văn hóa Đông Á.
• Giống với Việt Nam chúng ta, Nhật Bản đã từng có tết cổ truyền theo âm lịch. Tuy nhiên, để ưu tiên cho việc phát triển kinh tế Kể từ năm 1873, Nhật Bản theo lịch Gregorian và năm mới là ngày đầu tiên của tháng Giêng dương lịch.

Phong tục đón Tết ở Nhật Bản

Trước ngày Omisoka 31/12

Omisoka là từ tiếng Nhật để chỉ ngày 31 tháng 12. Tháng 12 luôn rất bận rộn với những công việc chuẩn bị chào đón năm mới. Tại các chợ, cửa hàng, người dân mua sắm quần áo Tết. Trong nhà, cả gia đình cùng nhau dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị Osechi và trang trí nhà cửa.

Ngày tổng vệ sinh – Osouji

• Osouji khá giống nhau giữa đặc điểm văn hóa Nhật Bản và Việt Nam. Người Nhật thường dọn dẹp nhà cửa để đón Tết. Bởi họ tin rằng vị thần linh thiêng nhất trong Thần đạo Toshigami sẽ đến thăm nhà họ vào đêm giao thừa. Ngài mang đến những điều may mắn, lời chúc và bảo vệ sức khỏe cho mọi người. Vì vậy, ngôi nhà phải luôn sạch sẽ và treo một shimenawa trước cửa để mời thần linh nhập trạch.

Trang hoàng nhà cửa

• Trang trí địa điểm, nhà cửa là công việc không thể thiếu khi đón Tết ở Nhật Bản. Hầu hết mọi người tuyệt đối tránh chuyển nhà vào ngày 29 tháng Chạp vì chúng nghe gần giống với ý nghĩa “nỗi đau gấp đôi”. Mọi người sẽ chọn ngày 28 hoặc 30 để dọn dẹp nhà cửa.

Treo Shimenawa trước cửa nhà

• Với ý nghĩa xua đuổi ma quỷ và đón thần tài, những điều tốt lành sẽ đến với gia đình. Cách trang trí shimenawa ở mỗi nhà có thể khác nhau nhưng nhìn chung đều có màu sắc sặc sỡ, ấm cúng, tượng trưng cho những điều tốt đẹp, bình yên luôn hiện hữu trong cuộc sống của gia đình gia chủ. bởi Shimenawa.

Đặt Kadomatsu cạnh cửa nhà hoặc cửa công ty

• Một bó Kadomatsu truyền thống được làm từ 3 ống tre tươi, một số cành thông đánh số lẻ và các chi tiết trang trí khác để Kadomatsu đẹp hơn. Người Nhật tin rằng hạnh phúc không thể chia cắt và bất hạnh phải “chia hết”, đó là lý do tại sao cành thông luôn được chia cho số lẻ. Ngoài ra, cây tùng là biểu tượng của sự trường tồn, còn cây trúc là sự dẻo dai, trưởng thành. Và hai loại cây này có thể thích nghi trong những hoàn cảnh khắc nghiệt và vẫn xanh tươi, vì vậy người Nhật tin rằng nhìn thấy hai cây này trong đêm giao thừa sẽ mang lại sức khỏe tốt và sức sống. bất diệt. Ngoài cây thông đặc trưng, ​​người Nhật còn sử dụng những sợi dây bện bằng cỏ, những dải giấy trắng … tượng trưng cho nhiều mong muốn và ý tưởng khác nhau cho một năm mới tốt lành.

Đặt Wakazari vào bếp

• Wakazari là một hình tròn, được bện bằng một đoạn dây và được trang trí bằng hoa ở trên cùng, nơi có móc treo. Người ta treo Wakazari trong bếp, với ý nghĩa cảm ơn thần lửa và nước đã mang đến cho họ cuộc sống sung túc và những bữa cơm gia đình đầm ấm. Ngoài ra, Wakazari còn được treo trên mui xe ô tô và xe đạp để an toàn trong năm.

Thắp hương tổ tiên, thần linh

• Cũng giống như Việt Nam, người Nhật cũng thờ cúng tổ tiên và các vị thần vào đêm giao thừa. Nhưng người Nhật không thắp hương và vàng mã như người Việt. Họ đặt các loại bánh dày, bánh Tokonoma lên bàn thờ để tỏ lòng thành kính, mong được thần linh phù hộ. Khi ăn, họ sẽ dùng đũa nhọn ở hai đầu vì cả người và thần đều dùng.

Nengajo – thiệp chúc mừng năm mới

• Những tấm thiệp chúc mừng năm mới cũng được chuẩn bị vào tháng Chạp. Những tấm bưu thiếp 12 con giáp hay in ảnh gia đình kèm theo những lời chúc Tết sẽ được gửi đến người thân và những người đã giúp đỡ mình. Thời gian gần đây, xu hướng gửi thiệp điện tử qua email hay mạng xã hội ngày càng nhiều khiến số lượng bưu thiếp giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, một tấm thiệp viết tay luôn mang lại cảm giác ấm áp và khiến người nhận vui hơn. Gia đình tang quyến sẽ không nhận và không gửi thẻ Nengajo trong một năm, trong trường hợp này được gọi là “Mochu”.

Toshikoshi soba và Joya no Kane

• Ăn mì trường thọ – Toshikoshi Soba – là một nét đặc trưng trong đêm Omisoka. Có nhà ăn mì trường thọ vào bữa tối, nhưng cũng có nhà sau bữa tối ăn Sushi, cua hay lẩu Sukiyaki mới thưởng thức Toshikoshi Soba trong tiếng chuông giao thừa – Joya no Kane. Các ngôi chùa ở mỗi địa phương sẽ rung lên 108 tiếng chuông thiêng – tượng trưng cho 108 ước vọng trần thế của con người theo tư duy Phật giáo, từ 23 giờ ngày 31 vừa qua, kéo dài đến 0 giờ hôm nay. sau. Tất cả các đài truyền hình đều phát sóng sự kiện này, vì vậy nếu không có chùa nào gần nhà, bạn vẫn có thể nghe lại khoảnh khắc này.

Từ ngày 1/1 – Gantan

• Mùng 1 Tết, Ngày đầu năm mới của Nhật Bản, họ luôn dùng bữa sáng với những món ăn truyền thống được chế biến công phu. Các món ăn không chỉ là những món ăn thường ngày như sashimi, sushi mà còn có những món ăn được chế biến từ hải sản, rau củ và thịt, thậm chí cả bánh dày.
• Ozoni là tên món canh mà người Nhật thường ăn vào đầu năm mới. Mỗi vùng miền, mỗi gia đình có một cách chế biến món ăn này khác nhau. Nhưng không thể thiếu trong món súp này là Omochi, đậu phụ, khoai tây, thịt gà, rau xanh, các loại rau màu sắc khác.
• Ngày 1 tháng 1 được gọi là “Gantan” và là ngày bắt đầu năm mới ở Nhật Bản. Từ ngày 1 đến ngày 3 được gọi là “San ga Nichi” và là ngày lễ đầu năm mới của nhiều công ty và cửa hàng. Tùy thuộc vào từng địa phương, độ dài của Ngày Tết – còn được gọi là “Matsu no Uchi” – là khác nhau, vì Tết ở các khu vực gần Tokyo kéo dài đến ngày 7 tháng Giêng, trong khi các khu vực gần Osaka kéo dài đến ngày 7 tháng Giêng 15 tháng Giêng. Đồ trang trí năm mới sẽ được gỡ bỏ vào ngày cuối cùng của Matsu no Uchi.

“Akemashite omedetou gozaimasu”

• Đây là một câu chúc mừng năm mới trong tiếng Nhật. Vào ngày Gantan, người Nhật sẽ thong thả thưởng thức Osechi và Ozouni. Sau đó, mọi người sẽ về quê thăm gia đình hoặc gặp gỡ họ hàng. Kimono thường được mặc vào dịp này nhưng nhiều người cũng mặc trang phục bình thường.

Hatsumoude – Lễ chùa đầu năm

• Đây là chuyến viếng thăm Chùa đầu tiên trong năm để cầu bình an, hạnh phúc cho năm đó. Có nhiều người xuất phát từ tối 31, viếng chùa vào thời khắc giao thừa, nhưng cũng có người thảnh thơi đến trưa mùng 1 để cầu phúc. Vào dịp này, mọi ngôi đền đều đông đúc, đặc biệt là những ngôi đền nổi tiếng ở Asakusa hay Kyoto. Đồ dâng hương thường là đồng 5 yên, vì nó được phát âm là “Go en”, là đồng âm của từ “Dan” hoặc “Lucky”.
• Đi chùa đầu năm mới (hatumoude) với mong muốn năm mới an khang, thịnh vượng, nhiều sức khỏe, an khang thịnh vượng, người Nhật thường đi chùa vào những ngày đầu năm. Mọi người sẽ đến ngôi chùa nằm ở hướng được cho là hướng tốt của năm đó. Trước khi đi lễ phải rửa tay, súc miệng. Hương hoa cúng Phật là những đồng tiền họ ném vào hòm công đức đặt trước điện thờ. Người hành lễ sẽ chắp tay hai lạy, chắp tay hai lần rồi chắp tay cầu nguyện và cuối cùng là lạy một lạy. Họ thường vẽ quẻ, nghe lời “đọc quẻ” và dùng nó để chiêm nghiệm cho những ngày sắp tới trong năm. Nếu có điềm xấu, họ sẽ nhận được lời khuyên và “cách chữa trị” để lại cho họ những điều may mắn. Hoặc họ mua một mũi tên thần để cầu mong sự phù hộ, che chở của Chúa cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Người Nhật cũng có phong tục khai bút đầu xuân.

Otoshidama – lì xì

• Với quan niệm “phúc lộc trời cho”, “kính trọng người già, trường thọ”, đồng thời mong muốn tặng cho trẻ em những món quà ý nghĩa, người Nhật thường mừng năm mới cho trẻ sơ sinh và người lớn tuổi. Thông thường, các bé sẽ nhận được những chiếc phong bì xinh xắn có tiền, sẽ cất đi, dùng dần cho việc học và mua những món quà đáng yêu trong năm. Người cao tuổi sử dụng số tiền đó như một khoản tích lũy, phòng khi sức khỏe không tốt. Lì xì tết là một món quà vô cùng ý nghĩa trong dịp tết.
• Đây là phong bao lì xì mà người lớn dành cho trẻ nhỏ. Trẻ em rất háo hức với số lượng Otoshidama mà chúng sẽ nhận được, những gia đình đông con cháu chắc chắn sẽ phải chi một khoản lì xì đáng kể. Nếu bao lì xì được đựng trong một chiếc Pochibukuro – một phong bao lì xì dễ thương với nhiều họa tiết và nhân vật hoạt hình – chắc chắn sẽ khiến các bé thích thú.

Hatsuyume – Có những giấc mơ đẹp

• Giấc mơ vào đêm của ngày Gantan đến sáng ngày 2 được gọi là “Hatsuyume”. Những điều bạn mơ thấy trong Hatsuyume được cho là điềm báo tốt hay xấu trong một năm. Nếu bạn mơ thấy “Ichi Fuji Ni Taka San Nasubi”, có nghĩa là “Tiên Fuji – Nhị đại bàng – Ba quả cà”, thì bạn sẽ gặp may mắn cả năm. Trong tiếng Nhật, núi Phú Sĩ đồng âm với từ “Trường thọ”, đại bàng có nghĩa là “thành đạt” và cà tím có nghĩa là “con cháu đầy đàn”.

Kagamibiraki – Thưởng thức bánh

• Việc thưởng thức Kagamimochi sau khi vị thần ra đi được gọi là “Kagamibiraki”. Khi các vị thần vào nhà đầu năm, tuyệt đối không được ăn bánh dày để mời các vị Thần – Kagamimochi. Thời gian diễn ra Kagamibiraki ở mỗi nơi khác nhau, nhưng phổ biến nhất là ngày 11 tháng 1. Người Nhật tin rằng Thần rất ghét những vật sắc nhọn, nên người ta thường dùng chày gỗ để bẻ bánh dày (lúc còn cứng) rồi cho vào. Súp Ozoni hoặc Shiruko – súp đậu đỏ ăn kèm với bánh đa. “Vậy là cuối cùng cũng hết Tết rồi”, là cảm giác khi ăn món này.

Mùng 2 tết và các ngày tiếp theo

• Các hoạt động như thư pháp, võ thuật, trà đạo, ngắm hoa sẽ diễn ra, những ngày tiếp theo tùy theo sở thích, kế hoạch, đi chơi hay đi ngắn ngày của mỗi gia đình. .
• Chơi các trò chơi dân gian: Đây là hoạt động được nhiều người tham gia và tỏ ra thích thú, các trò chơi mà người Nhật thường chơi trong đêm giao thừa là thả diều Takoage, đánh cầu lông Hanetsuki, đánh quay Komamawashi…
• Tết là dịp để bạn bè, người thân gặp gỡ, đoàn tụ. Người Nhật đến thăm đầu xuân. Họ đến chúc mừng cấp trên tại công ty, chúc tết họ hàng, người thân, bạn bè cũng như làng xóm. Thông thường, mỗi nhà sẽ để một cuốn sổ có bút trước cổng để khách ghi tên hoặc lưu danh thiếp để thông báo việc họ đến thăm. Hoặc có nhiều khách sẽ mang theo nhiều chiếc khăn tay nhỏ có in tên mình để tặng chủ nhà làm kỷ niệm.

Một số thông tin khác về ngày tết ở Nhật Bản

Tết Nhật Bản vào ngày nào

• Người Nhật chỉ đón Tết theo lịch Dương, từ 29/12 đến ngày 3/1. Hầu hết các công ty ở Nhật thường lấy ngày 28 tháng Chạp là ngày làm việc cuối cùng trong năm, để dọn dẹp công ty hoặc tổ chức tiệc tất niên. Ngoài ra, nhiều người Nhật sẽ tranh thủ dịp Tết về quê đoàn tụ cùng gia đình vào dịp cuối năm. Do đó, tàu và máy bay Shinkansen thường sẽ đông đúc vào thời điểm này.
• Cũng trong tháng Chạp, nhiều bữa tiệc được tổ chức gọi là “tiệc tất niên”, mọi người cùng nhau ăn uống vui vẻ để tiễn năm cũ, đón năm mới. Thông thường, vào dịp cuối năm, nhiều nhà hàng sẽ kín chỗ vì nhiều khách đặt tiệc tất niên. Vì vậy nếu bạn muốn tổ chức tiệc cho nhiều người tham gia vào thời điểm này thì nên đặt sớm.

Vị thần năm mới ở Nhật Bản có tên gọi là gì?

• Vị thần năm mới ở Nhật Bản có tên gọi là Toshigamisama, vị thần tượng trưng cho sức khỏe, may mắn và phát đạt. … Tết Oshougatsu diễn ra từ ngày 1 đến 3-1. Người dân Nhật Bản chuẩn bị cho lễ hội từ ngày 8/12 đến 12/12.

Điều cấm kỵ trong năm mới của người Nhật

Tại sao người nhật tránh dọn nhà vào ngày 29

• Khi dọn dẹp đón năm mới, người nhật thường tránh thực hiện vào ngày nào? Một trong những điều kiêng kỵ trong ngày Tết của người Nhật là: Không trang hoàng nhà cửa vào ngày 29 Tết. Tại sao người Nhật lại kiêng như vậy? Nguyên nhân nằm ở chỗ số 29 phát âm gần giống với “Nijyu no kurashimi” – “hai lần đau”. Người Nhật cũng tránh trang hoàng nhà cửa vào ngày 31 Tết. Bởi họ cho rằng việc trang trí trong ngày là bất kính với tổ tiên. Người Nhật thường chọn ngày 28 hoặc 30 Tết để dọn dẹp, trang trí lại nhà cửa.

Năm mới không được vay mượn

• Vay tiền ngày Tết sẽ khiến cả năm chìm trong nợ nần, túng thiếu. Đây không chỉ là điều cấm kỵ ở Nhật Bản, mà còn là điều cấm kỵ ở Việt Nam. Người ta nói “không” với việc vay mượn tiền bạc và đồ đạc. Để cầu chúc một năm mới an khang, thịnh vượng cho bản thân.

Người Nhật kiêng kỵ số 4

• Con số 4 đồng âm với từ “Tử” – có nghĩa là cái chết. Vì vậy, trong văn hóa sống của người Nhật, số 4 thường ít xuất hiện. Họ xem số 4 là điềm xấu, mang đến những điều xui xẻo, chết chóc, xui xẻo. Vào ngày đầu năm mới, người Nhật tránh tặng những phong bao lì xì liên quan đến con số 4; chụp ảnh chỉ với 4 người;…

Năm mới đừng nói xui, đừng khóc.

• Người Nhật kiêng nói những điều không may mắn và khóc trong ngày đầu năm mới. Vì những điều đó mang đến một cái Tết không thuận lợi và nhiều phiền muộn. Vì vậy, trong năm mới mọi người phải luôn vui vẻ để cả năm gặp nhiều may mắn, gặp nhiều điều tốt lành.

Người Nhật không đi giày mới vào tối ngày đầu năm mới.

• Người Nhật cho rằng đi giày mới sẽ dễ bị thế lực đen tối xâm nhập và gây nguy hiểm. Những thế lực bóng tối, bao gồm ma quỷ, yêu quái,… thường xuất hiện vào các buổi tối ngày đầu năm mới. Vì vậy, mọi người không đi giày mới và đi ra ngoài vào buổi tối. Để tránh những điều xui xẻo.

Một trong những điều cấm kỵ trong ngày Tết của người Nhật là không được nằm ngay sau khi ăn xong.

• Đây không chỉ là thói quen xấu mà còn là một trong những điều cấm kỵ của người Nhật. Họ tin rằng nằm ngay sau khi ăn sẽ giống như một con bò. Mọi việc sẽ diễn ra chậm chạp, không có tiến triển và không có kết quả tốt.

Vào dịp tết người nhật bản có truyền thống tặng cho người thân món quà gì

Trong những dịp lễ cuối năm, lễ tết sau khi quà về, thông thường các gia đình, họ hàng thường quây quần bên nhau hơn. Vì vậy, có xu hướng hài lòng với những thứ có thể được thưởng thức bởi cả gia đình và những thứ sau đây dựa trên mô hình theo mùa.

• Bộ bát đĩa
• Rượu sake Nhật Bản
• Bia
• Shochu
• Cà phê
• Đồ ngọt
• Giăm bông v.v.

Người Nhật Ăn Gì Vào Đầu Năm Mới?

Osechi Ryori – Mâm cỗ giao thừa

• Nếu Tết Nguyên đán của Việt Nam có bánh chưng, bánh giầy thì Osechi Ryori là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết ở Nhật Bản!
• Osechi xuất hiện cách đây hơn 1000 năm và bắt đầu từ những món ăn đơn giản. Tuy nhiên, ngày nay, số lượng món ăn đã tăng lên đáng kể để tượng trưng cho cuộc sống dư dả, viên mãn trong năm mới. Những bà nội trợ đa tài của Nhật Bản sẽ chuẩn bị một món Osechi cầu kỳ và cho vào hộp Jubako truyền thống. Chỉ cần nhìn những chiếc hộp xinh xắn này thôi là bạn đã cảm nhận được không khí Tết trọn vẹn rồi.

Mì trường thọ Toshikoshi Soba

• Trong văn hóa Nhật Bản, vào ngày cuối cùng của năm cũ, họ sẽ cùng nhau thưởng thức món mì Soba. Vì Soba có sợi mì dai và dai nên rất dễ bị đứt tay. Điều này thể hiện những điều xui xẻo trong năm cũ cũng được cắt bỏ và đón năm mới dồi dào may mắn.
• Hàng năm cứ đến ngày 31 tháng 12, các cửa hàng mì Soba lại tấp nập thực khách đến thưởng thức Toshikoshi Soba. Toshikoshi Soba không chỉ xua đuổi vận đen mà còn mang đến lời chúc sức khỏe và trường thọ.

Bánh mochi

• Mochi là món bánh quen thuộc của người dân Nhật Bản và khách du lịch. Chúng có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong ngày lễ như một chiếc bánh hoàn chỉnh để dâng lên các vị Thần linh. Vì theo quan niệm của người Nhật, các vị Thần sẽ không thích đồ ăn có hình nhọn nên những chiếc bánh có hình tròn và mềm rất thích hợp để thay thế.
• Người Nhật cũng dành ra một ngày để thưởng thức loại bánh mochi có tên Kagamibiraki. Vì ăn bánh trước hết để dâng lên Thần linh là bất kính nên người ta mới thưởng thức sau khi cúng xong. Các gia đình thường cắt bánh đa nướng để ăn với súp Ozoni, chấm với đường hoặc ăn với súp đậu đỏ …

Trên đây là chia sẻ Phong tục và văn hóa đón tết ở Nhật Bản. Mong rằng bài viết mang lại chút thông tin hữu ích cho bạn đọc.